Lingue eschimo-aleutine

famiglia linguistica nativa della Groenlandia, Canada del nord, Alaska e parte della Siberia

Le lingue eschimo-aleutine (chiamate escaleutine, eschimesi o macroeschimesi) formano una famiglia linguistica, nativa della Groenlandia, del Canada settentrionale, dell'Alaska, e di alcune parti della Siberia (dove hanno avuto origine).[1] Questa famiglia è composta dalle lingue eschimesi (conosciute come Inuit) nel nord dell'Alaska, del Canada ed in Groenlandia, dalle lingue yupik nell'Alaska sud-occidentale ed in Siberia, e dalla singola lingua aleutina delle Isole Aleutine e delle Isole Pribilof.

Lingue eschimo-aleutine
Parlato inBandiera della Groenlandia Groenlandia
Bandiera del Canada Canada settentrionale
  Alaska

Bandiera della Russia Siberia

Tassonomia
Filogenesi
Codici di classificazione
ISO 639-2-
ISO 639-5esx
Linguist Listeska (EN)
Glottologeski1264 (EN)

Distribuzione delle lingue eschimo-aleutine in Nord America ed in Groenlandia

Eschimese è un esonimo di origine algonchina ed è un nome di cui viene sconsigliato l'uso, ma si mantiene per indicare le lingue Yuit-Yup'ik-Inuit nel loro insieme. In Canada si preferisce usare Inuit. In Alaska si preferiscono Yup'ik, Inupiaq, o Inuit, a seconda del popolo a cui ci si riferisce.

Classificazioni modifica

Tradizionalmente le lingue eschimesi si dividono in Inuit e Yup'ik (o Yup'ik-Yuit). Ad ogni modo, anche se può essere tecnicamente corretto sostituire il termine eschimese con Yup'ik in questa classificazione, ciò non si può accettare per la maggior parte delle lingue inuit. Inoltre la dicotomia siberiano-alaskiana sembra essere più geografica che linguistica.

Lingue eschimo-aleutine

Secondo Ethnologue la famiglia linguistica eschimo-aleutina è così composta:

Le eschimo-aleutine sono imparentate con le lingue amerinde, uno dei due gruppi linguistici nativi delle Americhe, che rappresenta la prima grande ondata migratoria dall'Asia in America. L'altro gruppo è il na-dene (che include le lingue athabaska e poche altre lingue), il quale rappresenta la seconda ondata migratoria asiatica nel continente americano, che rispetto alla prima fu più piccola e recente.

Confronti lessicali modifica

Segue una breve tabella di confronto lessicale nel vocabolario di base delle lingue appartenenti alla famiglia eschimo-aleutina (circa 60 parole). Si noti che gli spazi vuoti non implicano l'assenza di equivalente interlinguistico in una particolare lingua per descrivere quel concetto, piuttosto che la parola in questione è formata da un'altra radice lessicale e non è imparentata con altre parole della lista. Inoltre potrebbero verificarsi spostamenti di significato da una lingua all'altra e quindi il "significato comune" è soltanto approssimativo. In alcuni casi la forma riportata si trova soltanto in alcuni dialetti della lingua in questione. Le forme sono riportate secondo l'ortografia latina laddove non specificato diversamente.

significato comune Aleutino Proto-eschimese Sirenik Yupik siberiano Alutiiq Yup'ik Seward Inupiaq Qawiaraq Malimiutun North Slope Uummarmiutun Siglitun Inuinnaqtun Natsilik Kivalliq Aivilik Baffin settentrionale Baffin meridionale Nunavik Inuttut del Labrador Groenlandese settentrionale Groenlandese occidentale Groenlandese orientale
Persone
tau tau tau tau tau tau tau tau tau tau tau tau taa taa
Nonno/Padre adax̂/taatax̂ *ata *ata-ata ata ata ata aata ata/ava ata/ava aapa/taata aapa aapa/ata aappak/ataatak aappak ataata ataata ataata ataata ataata ataata ataata ataata ataataq alaala
Madre anax̂ *ana *ana-ana nana naa/ana aana aana aaga aaga aaka aaka aaka amaamak/aana amaamak/anaana anaana anaana anaana anaana anaana anaana anaana anaana anaanaq annivik
Figlio *iʁni-ʁ irnex ighneq irneq irneq irniq irniq irñiq irñiq irñiq irniq irniq irniq irniq irniq irniq irniq irniq innik irniq irneq irniq
Figlia *paniɣ panex panik panik panik panik panik panik panik panik panik panik panik panik panik panik panik panik panik panik panik panik
Fratello più anziano (di una donna) huyux̂ *aNǝ-LГun anta aningak anngaq anngaq ani ani ani ani ani aniraaluk ani ani ani ani ani ani ani anik ani ani ani
Sorella più anziana (di un uomo) uhngix *aleqa nuskit alqaq aɫqaq aliraq aliqaq aliqaq aliqaq aliqaq aliqaq aliqaq aliqaq aliqaq aliqaq aliqaq aliqannaq angajuk angajuk angajuk aliqa aleqaq alara
Fratello più giovane (di una donna) kingii *nukaq ungjex uyughaq uyuwaq uyuraq nukaq nukaq nukaaluk nukaaluk nukaq nukaq nukaq nukaq mukaq nukaq nukaq nukaq nukaq nukak nukaq nukaq nukaq
Sorella più giovane (di un uomo) uhngix *nayak najex nayak nayak nayak nayak nayak nayak nayak nayak nayak nayak nayak nayak najak najak najak najak najaatsuk najak najak najak
Marito ugi *uɣi uga ugwik wik wii ui ui ui ui ui ui ui ui ui ui ui ui ui uik ui ui uviq
Moglie ayagax̂ *nuLiaq nucix nuliiq nuliq nuliaq nuliaq nuliaq nuliaq nuliaq nuliaq nuliaq nuliaq nuliaq nuliaq nuliaq nuliaq nuliaq nuliaq nuliak nuliaq nuliaq nuliaq
Famiglia/Parenti ilaanux̂ *ila ila ila ila ila ila ila ila ila ila ila ila ila ila ila ila ila ila ila ila ila ila
Uomo tayaĝux̂ *aŋu-nt angeta angun angun angun angun angun angun angun angun angun angun angut angut angut anguti anguti anguti angutik angut angut tikkaq
Donna ayaĝax̂ *aʁnaq arnax arnaq arnaq arnaq arnaq arnaq arnaq arnaq arnaq arnaq arnaq arnaq arnaq arnaq arnaq arnaq arnaq annak arnaq arnaq nuliakkaaq
Bambino hlax *aleqa nukeɫpegaẋ nukaɫpegaq nukaɫpiaq nukaɫpiaq nugatpiaq nugatpiaq nukatpiaq nukatpiaq nukatpiaq nukatpiraq nukatpiaq nukatpiaq nukatpiaq nukappiaq nukappiaq nukappiaq nukappiaq nukappiak nukappiaq nukappiraq nugappiaq
Bambina ayaĝaadax̂ *nǝvi(a)ʁc(ǝɣ)a- náẋserráẋ neveghsaq neviarcaq niaqsaaʁruk niaqsiaʁruk niviaqsiaʁruk niviaqsiaʁruk niviakkaq niviaqsiraq niviaqhiaq niviaqhiaq niviakkiaq niviaqsiaq niviaqsaaq niviaqsiaq niviatsiaq niviatsiak niviarhiaq niviarsiaraq niiarsiaq
Persona anĝaĝinax̂ *inguɣ jux yuk suk yuk/cuk inuk inuk iñuk iñuk iñuk inuk inuk inuk inuk inuk inuk inuk inuk inuk inuk inuk iik
Suocera *caki saka saki caki cakiq sagi chagi saki saki hakigaq saki haki haki hakigaq saki saki saki saki sakik haki saki saqiq/sagiq
Pronomi personali Io, me, mi (singolare) ting *vi menga hwanga w'iinga w'iinga wanga uanga uvanga uvanga uvanga uvanga uvanga uvanga uvanga uvanga uvanga uvanga uvaqa uvak uanga uanga uara
Noi due (duale) tingix *vik hwagakuk w'iingakuk w'iingakuk waguk uaguk uvaguk uvaguk uvaguk uvaguk uvaguk uvaguk uvaguk uvaguk uvaguk uvaguk uvaguk uvaguk
Noi (plurale) tingin(s) *vit mengaketa hwagakuta w'iingakuta w'iingakuta wagut uagut uvagut uvagut uvagut uvagut uvagut uvagut uvagut uvagut uvagut uvagut uvagut uvagut uagut uagut uangit
Tu, te, ti (singolare) txin *ǝɫ-vǝn-t ɫpi ɫpet eɫpet eɫpet ivlin ilvin ilvich ilvich ilvik ilvit ilvit ivrit/itvin igvin/idvin igvit ivvit ivvit ivvit iffit ihhit/i'lit iɫɫit ittit
Voi due (duale) txidix *ǝɫ-ptek ɫpetek eɫpetek eɫpetek iliptik iliptik iliptik iliptik iliptik iliptik iliptik iliptik iliptik iliptik ilissik ilittik ilittik ilittik
Voi (plurale) txichix *ǝɫ-vcet ɫpisi ɫpesi eɫpici eɫpeci ilipsi ilipsi ilivsi ilivsi iliffi ilipsi iliffi iliphi iliphi ilipsi ilissi ilitsi ilitsi ilitsi ilissi ilissi ilitsi
Lui/Lei/Esso -kux *tuq -jix -tuq -tuq -tuq -ruq -ruq -ruq -ruq -ruq -yuaq -yuq -ruq -yuq -yuq -juq -juq -juq -juk -huq -soq, poq -tuq, puq
-Tu stesso-a/Loro stessi-e/Esso stesso ilaan(s)/udan(s) *ǝɫ-ŋat *ukuat langwi/uket lngit/ukut elita/ukut eliita/ukut ilaat/ugua ilaat/ugua ilaat/ukua ilaat/ukua ilaat/ukua ilaat/ukua ukua/ukkua ukua/ukkua ukua/ukkua ukua/ukkua ukua/ukkua ukua/ukkua ukua/ukkua ukua/ukkua ukua/ukkua ukua/ukkua ugua/ukkua
-mi (affissi I persona singolare) -kuq *tua *kuq -jua -tua -tua -tua, -runga -runga -runga -runga -runga -yunga, -yuami -yunga -yunga -runga -yunga -junga -junga -junga -junga -junga -junga -punga, sunga -pua, lua
-ti (affissi II persona singolare) -kuxt *it -jet -ten -ten -ten -rutin -rutin -rutin -rutin -rutin -yutin -yutin -rutit -yutit -jutit -jutit -jutit -jutit -jutit -hutit -sutit -sulit
-lo, -la (affissi III persona singolare) -kux *tuq -jix -tuq -tuq -tuq -ruq -ruq -ruq -ruq -ruq -yuaq -yuq -ruq -yuq -yuq -juq -juq -juq -juk -huq -soq, poq -tuq, puq
mio (affissi) -ng *nga -ka/qa -ka/qa -ka/qa -ka/qa -ga/ra -ga/ra -ga/ra -ga/ra -ga/ra -ga/ra -ga/ra -ga/ra -ga/ra -ga/ra -ga/ra -ga/ra -ga/ra -ga -ga/ra -ga/ra -nga/ra
tuo (affissi) -n *in -n -n -n -n -n -n -n -n -n -n -t -t -t -t -it -it -it -it -t -t -t
suo/sua (affissi) -(n)gan *ngan -nga/a -nga/a -nga/a -nga/a -nga/a -nga/a -nga/a -nga/a -nga/a -nga/a -nga/a -nga/a -nga/a -nga/a -nga/a -nga/a -nga/a -nga/a -nga/a -nga/a -nga/a
lui/lei/esso/essa (affissi III persona singolare) -kuu/qaa *jaa/kaa -jaa/kaa -taa/kaa -taa/kaa -taa/kaa -raa/gaa -raa/gaa -raa/gaa -raa/gaa -yaa/gaa -yaa/gaa -raa/gaa -yaa/gaa -jaa/gaa -jaa/gaa -jaa/gaa -jaa/gaa -jaa/gaa -jaa/gaa -jaa/gaa -saa/gaa -laa/ngaa
Chi (Interrogativo) kiin *kina kiin kina kina kina kina kina kina kina kina kina kina kina kina kina kina kina kina kina kina kina kia
Cosa (Interrogativo) alqux *caŋu sangǝ̄́ca sangwa/suna cacaq cacaq/tcauna suna sua sua suna/suva huna suna huna huna huna suna kisu suna suna suna kihu suna/sua kisik
Perché (Interrogativo) alqul(-usaal) *caŋu sangaami sangami cin/caluni ciin/caluni suami suami summan/suvataa summan/suvataa huuq suuq huuq huuq huuq suuq suuq sungmat sumut summat huuq suuq suuq
Dove (Interrogativo) qaataa *nani nani nani/naa/sami nama/nani nani/cami naung/nani naunga/nani sumi/nani/naung sumi/nani/naung humi/nani/nau sumi/nani/naung humi/nani/naung humi/naung nani/naung sumi/nauk nani/nauk nami/nani nami/nani nami/nani humi sumi sumi
Quando (Passato/futuro) (Interrogativo) qanaayam *qanga/qaku qanga/qaku qavnga/kaku qangwaq/qaku qangvaq/qaku qanga/qagun qanga/qagu qaglaan/qaku qanga/qaku qanga/qaku qanga/qakugu qanga/qakugu qanga/qakugu qanga/qakugu qanga/qakugu qanga/qakugu qanga/qakugu qanga/qakugu kanga/kakugu qanga/qakugu qanga/qaqugu qanga/qara
Come (Interrogativo) alqutal *qanuq qanex qayuq qayuq qayuq/cangstun qanuq qanuq qanuq qanuq qanuq qanuq qanuq qanuq qanuq qanuq qanuq qanuq qanuq kanuk qanuq qanoq qaniq
Parti del corpo Mento tsamlu *tsamlu tamla tamlu tamluq tamlu tavlu tavluq tavlu tavlu tavlu tablu tablu tablu tablu tablu tallu tallu tallu talluk taddu taɫɫu tattuq
Cuore kanuux̂ *uŋ-uma- ungevata unguvan unguwan unguvan uumman uumman uumman uumman uumman uumman uumman uummat uummat uummat uummati uummati uummati uummatik uummat uummat iimmat
Sangue aamaaxs *aruɣ acex/arux awk auk auk awk auk auk auk auk auk auk auk auk auk auk auk auk auk auk aak aak
Capo kamĝix̂ *ńarǝ-qu- iiceqeẋ naasquq/nayquq nasquq nacquq niaquq niaquq niaquq niaquq niaquq niaquq niaquq niaquq niaquq niaquq niaquq niaquq niaquq niakuk niaquq niaqoq suuniq
Capelli iimlix *ńujaq nujǝẋ/jujǝẋ nuyaq nuyaq nuyaq nuyaq nuyaq nuyaq nuyaq nuyaq nuyaq nuyaq nuyaq nuyaq nujaq nujaq nujaq nujaq nujak nujaq nujaq nujaq
Occhio dax̂ *irǝ eca iya ii/iingaq ii/iingaq izi izi iri iri iyi iyi iyi iri iyi iji iji iji iji ijik ihi isi ili
Ciglio dam qaxsaa *qǝmǝʁja- qemerjax/seqpix qemeryaq/siqpik qemeryaq/ciqpik qemeryaq/ciqpek qimiriaq/siqpiq qimiriaq/siqpik qimiriaq/siqpik qimiriaq/siqpik qimiriaq/hiqpik qimiriaq/siqpik qimiriaq/hiqpik qimiriaq/hiqpik qimiriaq/hiqpik qimiriaq/siqpik qimiriaq/siqpik qimiriaq/siqpik qimiriaq/siqpik kimigiak/sippik qimiriaq/hiqpik qimeriaq/serpik qimiiaq/sirpik
Orecchio tutusix̂ *ciɣunt siigeta sigun cuun ciun siun siun siun siun hiun siun hiun hiut hiut siut siuti siuti siuti siutik hiut siut siit/*tusaat
Naso angusix̂ *qǝŋa- qengax qengaq qengaq qengaq qingaq qingaq qingaq qingaq qingaq qingaq qingaq qingaq qingaq qingaq qingaq qingaq qingaq kingak qingaq qingaq qingaq
Braccio chuyux̂ *taɫi- jaqex taɫiq taɫiq taɫiq taliq taliq taliq taliq taliq taliq taliq taliq taliq taliq taliq taliq taliq talik taliq taleq taliq
Mano chax̂ *arɣa ácxeẋ aykaq aikaq aikaq agrak agraq argak argak argak adjgak *aygak algak argak adjgak aggak aggak aggak aggak aggak aghak assak attak
Dito atx̂ux̂ *ińura- nurax yughaq suaraq yuaraq inugaq inugaq iñugaq iñugaq iñugaq inugaq inugaq inugaq inugaq inugaq inugaq inugaq inugaq inugak inugaq inuaq iiaq
Unghia *kikra kiikiak kigiak kikiak kikiak kikiak kikiak kikiak kikiak kikiak kikiak kikiak kikiak kikiak kikiak kikiak kikiak kikiak kigiak
Pancia xax *aqja aqii aqyaq aqsaq aqsaq aqiaq aqiaq aqiaq aqiaq aqiaq aqiaq aqiaq aqiaq aqiaq aqiaq aqiaq aqiaq aqiaq akiak aqiaq aqajaq ariaq
qalasiq qalahiq qalasiq qalahiq qalahiq qalahiq qalasiq qalasiq qalasiq qalasiq kalasik qalahiq qalaseq
Ginocchio chidiĝix *ciɣǝr-qu sigesqeẋ serquq cisquq ciisquq siitquq siitquq siitquq siitquq hiitquq siitquq hiitquq hiitquq hiitquq siiqquq siiqquq siiqquq siirquq siikkuk hiiqquq siiqqoq
Polpaccio tugaadix̂ *nakacuɣ-na- nakasegnax nakasugnaq nakacugnaq nakacugnaq nakasungnaq nakasungnaq nakasrungnaq nakasungnaq nakahungnaq nakasungnaq nakahungnaq nakahungnaq nakahungnaq nakasungnaq nakasungnaq nakasunnaq nakasunnaq nakasunnak nakahungnaq nakasunnaaq
Piede kitax̂ *itǝɣ-(a-) ítegá itegaq itaq itgaq itigak itigaq isigak isigak ihigak itigak itigak ihigak itigak itigak isigak itigak itigak itigak ihigak isigak
itiq itiq itiq itiq itiq itiq itiq itiq itiq itiq itik itiq iteq iliq? *kiaavik
Animali Caribù itx̂aygix̂ *tuŋtu tumta tungtu tuntu tuntu tuttu tuttu tuttu tuttu tuttu tuktu tuktu tuktu tuktu tuktu tuktu tuttu tuttu tuttuk tuktu tuttu tuttuq
Cigno qukingix̂ *quɣruɣ qerúmɫeráẋ quuk qugyuq qugyuq qugruk qugruk qugruk qugruk qugruk qugyuk qugyuk qugyuk qugyuk qugjuk qugjuk qujjuk qujjuk kutjuk qughuk qussuk qutsuk
Oca canadese laĝix̂ *lǝqlǝʁ leẋɫeẋ leghɫeq neqɫeq neqɫeq lirliq lirliq lirliq nirliq nirliq nirliq nirliq nirliq nirliq lirliq/nirliq nirliq nirliq nirliq nillik nirliq nerɫeq nirtiq
Orca aglux̂ *aʁɫuɣ arɫux? arɫuk aqɫuk arɫuk aarlu aarlu aarlu aarlu aarlu aarlu aarlu aarluk aarluk aarluk aarluk aarluk aarluk aalluk aarluk aarɫuk aartiq?
Scoiattolo artico sixsix *sigsik siksix sikik cikik cikik siksrik chiksrik siksrik siksrik siksrik siksik hikhik hiksik hikhik siksik siksi sitsik sitsik sitsik highik sissi sitsiq
Pernice bianca aĝdiikax̂ *aqărɣiʁ aqergex aqargiiq/aqarriq aqasgiiq aqazgiiq arargiq arargiq aqargiq aqargiq aqaygiq aqiygiq aqilgiq aqirgiq/aqigriq aqidjgiq aqiggiq aqiggiq aqiggiq aqiggiq akiggik aqighiq aqisseq nagalaraq
aahaaliq ahaangiq ahaangiq aahaalliq ahaangiq ahaangiq ahaangiq ahaangiq ahaangiq ahaangiq ahaangik ahaangiq ahaangiq ahaangiq
Balena alax̂ *aʁvǝʁ arvex arveq arweq/arruq arveq arviq arviq arviq arviq arviq arviq arviq arviq arviq arviq arviq arviq arviq avvik arviq arfeq arpiq
qimmiq qimmiq qimmiq qinmiq qingmiq/qimmiq qingmiq/qimmiq qimmiq qimmiq qimmiq qimmiq kimmik qimmiq qimmeq qimmiq
Pesce qax̂ *ǝqaɫuɣ iqeɫex iqaɫuk iqaɫuk iqaɫuk iraluk iraluk iqaluk iqaluk qaluk iqaluk iqaluk iqaluk iqaluk iqaluk iqaluk iqaluk iqaluk ikaluk iqaluk eqaluk iqalik
Pidocchio kitux̂ *kumaɣ kúmex kumak kumak kumak kumak kumak kumak kumak kumak kumak kumak kumak kumak kumak kumak kumak kumak kumak kumak kumak kumak
Altro Atmosfera/Clima/Fuori silan/slax̂ *cǝla siɫa sɫaa ɫa ciɫa/ella sila chila sila sila hila sila hila hila hila sila sila sila sila sila hila sila sila
aang *aa/ii ii ii ii-i ii-i ii-i ii-i ii ii ii ii ii ii ii ii ii ii ii ii ii aap ii
No nangaa *naaka *qaanga naaka naka/naah kaa ina/qanga naami/naagga qanngaq/naagga naumi/naakka naumi/naagga naggai naaggai imannaq iiq/naagga naung/naagga nauk/aakka aakka/naagga aukka/aggaq naggai/nauk aukang na'a/naagga naami/naagga iiqqii
Casa ulax̂ *ǝŋlu lu inglu englu englu iglu iglu iglu iglu iglu iglu iglu iglu iglu iglu iglu illu illu illuk iglu iɫɫu ittiq
Tenda pulaatxix̂ *tupǝʁ tupex tupeq tuviq tuviq tupiq tupiq tupiq tupiq tupiq tupiq tupiq tupiq tupiq tupiq tupiq tupik tupiq tupeq tupiq
Domandare ahmat- *apete apet- apetaqa- apqar- apete- apiri- apiri- apiri- apiri- apiri- apiri- apiri- apiri- apiri- apiri- apiri- apiri- apiri- apigi- apiri- aperi- apii-
Raccontare una storia/una leggenda uniikal *uniɣ-paʁ- unircex ungikpaq unifkuaq unifkaraq unipkaaq unipkaaq unipkaaq unipkaaq unipkaaq unipkaaq unipkaaq unipkaaq unipkaaq unipkaaq unikkaaq unikkaaq unikkaaq unikkaak unikkaaq unikkaaq unikkaaq
Piangere qidal *qiRă- qeje qeya qia qeya qia qia qia qia qia qia qia qia qia qia qia qia qia kia qia qia qia
Freccia *qaʁru qarceẋ ruuq ruuq qeruq qarruq qarruq qarruq qarruq qarruq qaryuq qaryuq qaryuq qaryuq qarjuq qarjuq qarjuk qajjuk katjuk qarhuq qarsoq qarliq
Fiocco di neve qaniigix̂ *qaniɣ qanix qanik qanik qaniq qanik qanik qanik qanik qanik qanik qanik qanik qanik qanik qanik qanik qanik kanik qanik qanik qanik
Prezzo/Valore akiisal *aki aka aki aki aki aki aki agi agi aki aki aki aki aki aki aki aki aki aki akik aki agiq
Avere fame haagil *kajak kajex keek kaik kaik kaak kaak kaak kaak kaak kaak kaak kaak kaak kaak kaak kaak kaak kaak kaak kaak kaak
Cuoco unagix̂ *ǝɣa ega ega ega ega iga iga iga iga iga iga iga iga iga iga iga iga iga iga iga ega inga
Fumo huyux̂s *puju pujex puyuq puyuq puyuq puyuq puyuq puyuq puyuq puyuq puyuq puyuq puyuq puyuq pujuq pujuq pujuq pujuq pujuk pujuq pujuq pujuq
Cenere utxix̂ *aʁra arex aʁra araq araq arra arra arra arra arra arya arya arya arya arja arja arja ajja atjak arhaq arsaq arlaq
Vento achunal *anuqǝ anuqa anuqa anuqa anuqa anuri anuri anuri anuri anuri anuri anuri anuri anuri anuri anuri anuri anuri anugik anuri anori anirsiq
anirniq anirniq anirniq anirniq anirniq anirniq anirniq anirniq anirniq aninnik anirniq anerneq anirniq
Nome asax̂ *atǝʁ atex ateq ateq ateq atiq atiq atiq atiq atiq atiq atiq atiq atiq atiq atiq atiq atiq atik atiq ateq aliq
Carico husix̂ *uci usa usi uci uci uzi uchi usri usi uhi usi uhi uhi uhi usi usi usi usi usik uhi usi usi
Acqua taangax̂ *ǝmǝʁ mex emeq meq imiq imiq imiq imiq imiq imiq imiq imiq imiq imiq imiq imiq imiq imiq imik imiq imeq imiq
Fuoco qignal *ǝknǝ- ekn'ex ekneq keneq keneq ikniq itniq ikniq igniq ingniq ingniq ingniq ingniq ingniq ingniq ingniq inniq inniq innik ingniq inneq igivattattiq
qui- qui- qui- qui- qui- qui- qui- qui- qui- kui- qui- qui- quvi-
Nave, Barca ayxaasix̂ *umi(r)a umax umiaq umiaq umiaq umiaq umiaq umiaq umiaq umiaq umiaq umiaq umiaq umiaq umiaq umiaq umiaq umiaq umiak umiaq umiaq umiaq
Lago hanix̂ *taci-ʁ jajvex nayvaq nanwaq nanvaq navraq/teziq navraq/tachiq narvaq/tasriq narvaq/tasiq narvaq/tahiq nayvaq/tasiq nalvaq/tahiq narvaq/tahiq nagvaq/tahiq navvaq/tasiq navvaq/tasiq navvaq/tasiq navvaq/tasiq navvak/tasik nassak/tahiq nassak/taseq nattak/tasiq
Sole/Giorno aĝadĝix̂ *ciqi-nǝʁ siqinex siqineq/mazaq ciqineq/masaq ciqineq/macaq siriniq/mazaq chiqiniq/machaq siqiñiq/masaq siqiñiq hiqiñiq siqiniq hiqiniq hiqiniq hiqiniq siqiniq siqiniq siqiniq siqiniq sikinik hiqiniq seqineq siirliq
Nuvola *nụvǝja nuiya nuwiya nuviya nuviya nuvuya nuvuya nuvuya nuvuya nuvuya nuvuja nuvujaq nuvujaq nuvujaq nuvujak nuvujaq nuiaq nuviaq
Stella sdax̂ *umluria uvluriaq uvluriaq uvluriaq uvluriaq uvluriaq ubluriaq ubluriaq ubluriaq ubluriaq ubluriaq ulluriaq ulluriaq ulluriaq ullugiak ulluriaq ulloriaq utturiaq
Terra tanax̂ *luna nuna nuna nuna nuna nuna nuna nuna nuna nuna nuna nuna nuna nuna nuna nuna nuna nuna nuna nuna nuna
Collina qayax̂ *qemi qemix qemiq qemiq qemiq qimiq qimiq qimiq qimiq qimiq qimiq qimiq qimiq qimiq qimiq qimiq qimiq qimiq kimik qimiq qimeq qimiq
Albero/Bosco *napar- napax napartuq napaq napa napaaqtuq napaaqtuq napaaqtuq napaaqtuq napaaqtuq napaaqtuq napaaqtuq napaaqtuq napaaqtuq napaaqtuq napaaqtuq napaaqtiq napaattuq napaattuk uqpik/napaaqtuq urpik/napaartoq urpik/napaartuq
Latrato qihlux *qiluɣ qelux qilugaq qiluk qiluk qiluk qiluk qiluk qiluk qiluk qiluk qiluk qiluk qiluk qiluk qiluk qiluk qiluk kiluk qiluk qiluk qiliilaq
E/Anche ama *amma ama/sama amahwa/aamta amleq/cama amleq/cama amma amma amma amma amma amma amma amma amma amma amma amma amma amma amma aamma aamma
angatkuq angatkuq angatkuq angatkuq angatkuq angakkuq angakkuq angakkuq angakkuq angakkuk angakkuq angakkoq angakkiq
Cielo inix̂ *qilaɣ qilex qilak qilak qilak qilak qilak qilak qilak qilak qilak qilak qilak qilak qilak qilak qilak qilak kilak qilak qilak qilak
kunik kunik kunik kunik kunik kunik kunik kunik kunik kunik kunik kunik kunik
Penna haka *culuk silek siluk culuk culuk suluk chuluk suluk suluk huluk suluk huluk huluk huluk suluk suluk suluk suluk suluk huluk suluk siik
Latte mulukax *emug, itug ituk/emunge ituk/emuk muk ituk immuk immuk immuk immuk ituk miluk miluk ituk immuk immuk immuk immuk immuk immuk immuk immuk immuk
wa *uva hwa hwa w'a w'a uvvaa uvvaa uvva uvva uvva uvva uvva uvva uvva uvva uvva uvva uvva uvva uhha uffa uppa
Kayak iqyaq *qyaq qajax qayaq qayaq qayaq qayaq qayaq qayaq qayaq qayaq qayavialuk qayaq qayaq qayaq qajaq qajaq qajaq qajaq kajak qajaq qajaq saqqit
Aggettivi e Espressioni Brrr| Che freddo| ababa *alaapaa alaapa alaappa alaappa alaappa alaappa alaappa alaappa alaappa ikkii ikkii ikkii ikkii ikkii ikkii ikkii ikkii ikkii
Ancora/Anche/Di più ahlii *culi sali salin cali cali suli chuli suli suli huli suli huli huli huli suli suli suli suli suli huli suli suli
Moto ondoso del mare hums *puvet puvceqertéẋ puuvaaquq puge- puve- puit- puit- puvit- puvit- puvit- puvit- puvit- puvit- puvit- puvit- puvit- puvit- puvit- puvit- puvit- puik- puiq-
Lungo adul *takǝ(v) takevaláẋ taakǝlʁi takequq takequq tagiruq tagiruq takiruq takiruq takiruq takiyuq takiyuq takiyuq takiyuq takijuq takijuq takijuq takijuq takijuk takihuuq takisooq/takivoq tagiliq
Grasso ignatul *quvi quginaẋ quginaq quili quvinaq quiniq quiniq quiniq quiniq quiniq quiniq quiniq quiniq quiniq quiniq quiniq quiniq quiniq kuinik quiniq quineq quiniq
Bianco quhmax̂ *qătǝ-ʁ qetex qeteq qeteq qeter- qatiq qatiq qatiq qatiq qatiq qatiq qakuqtaq qaquqtaq qakuqtaq qakuqtaq qakuqtaq qakuqtaq qakutaq kakuttak qakuqtuq qaqortoq qaartiq
Capelli grigi qidaayux *qirʁǝʁ qircéreɫeẋ qiiq qiiq qiiq qiʁriq qirʁiq qirʁiq qirʁi qirʁiq qiyriq qiiq qiriq qiiq qiiq qiiq qiiq qiiq kiik qiiq qeeq qiiq
Rame kanuuyax̂ **kanɣu-ja kanuje kanuya kanuyaq kanuyaq kannuuyaq kannuyaq kannuyaq kannguyaq kannuyaq kannuyaq kannuyaq kannuyaq kanuhaq kannujaq kannujaq kannujaq kanusaq kannujak kannussaq kanngussak kanngutsak
Numeri 1 ataqan *ataʁu-ci- ateresex ataaziq atauciq/atuusiq atauciq atausiq atauchiq atausriq atausiq atauhiq atausiq atauhiq atauhiq atauhiq atausiq atausiq atausiq atausiq atausik atauhiq ataaseq alaasiq
2 aalax̂ *malǝʁu- malrug malghuk malluk malruk marluuk marluk malruk malruk malruk malruk malruuk malruuk malruuk marruuk marruuk marruuk maqruuk magguuk marluk marluk martut
3 qankun(-s) *pingajunt pingejug pingayut pingaun pingayun pingasut pingachut piñgasrut piñgasut piñgahut pingasut pingahut pingahut pingahut pingasut pingasut pingasut pingasut pingasut pingahut pingasut pingasit
4 siiching *cǝtama- sitamij sitamat staamat cetaman sitaman chitaman sisaman sisaman hihaman sitaman hitaman hihamat hitamat sitamat tisamat sitamat sitamat sitamat hihamat sisamat siamat
5 chaang *taɫiman tasímengíyi taɫimat taɫiman taɫiman tauliman taliman talliman talliman talliman talliman talliman tallimat tallimat tallimat tallimat tallimat tallimat tallimat taddimat tallimat tattimat
6 atuung *aʁvinelegh inglex aghvínelek arwinlgen arvinglegen arwinilik arwinilik itchaksrat itchaksat itchakhat arvinillik arvinillik arviniq arvinraq arviniqtut arviniliit pingasuujuqtut pingasuujurtut pingasuujuttut arhiniddit arfinillit arpiniit
10 hatix̂ *qulǝ(ŋ) qulex? qula qulin qula qulit qulit qulit qulit qulit qulit qulit qulit qulit qulit qulit qulit qulit kulit qulit qulit qutit
Aleutino Proto-eschimese Sirenik Yupik siberiano Alutiiq Yup'ik Seward Inupiaq Qawiaraq Malimiutun North Slope Uummarmiutun Siglitun Inuinnaqtun Natsilik Kivalliq Aivilik Baffin settentrionale Baffin meridionale Nunavik Inuttut del Labrador Groenlandese settentrionale Groenlandese occidentale Groenlandese orientale

Note modifica

  1. ^ Gianluca Bocchi e Mauro Ceruti (a cura di), Le radici prime dell'Europa, Bruno Mondadori, 2001.

Bibliografia modifica

  • Bernet, John W. An Anthology of Aleut, Eskimo, and Indian Literature of Alaska in English Translation. Fairbanks, Alaska: [s.n.], 1974.
  • Conferenza sulla linguistica eschimo, and Eric P. Hamp. Papers on Eskimo and Aleut Linguistics. Chicago: Chicago Linguistic Society, 1976.
  • Dumond, Don E. On Eskaleutian Linguistics, Archaeology, and Prehistory. [S.l: s.n, 1965.
  • Fortescue, Michael D. Some Problems Concerning the Correlation and Reconstruction of Eskimo and Aleut Mood Markers. København: Institut for Eskimologi, Københavns Universitet, Università di Copenaghen, 1984. ISBN 87-87874-10-5
  • Fortescue, Michael D., Steven A. Jacobson, and Lawrence D. Kaplan. Comparative Eskimo Dictionary: With Aleut Cognates. Fairbanks, AK: Alaska Native Language Center, Università dell'Alaska, Fairbanks, 1994. ISBN 1-55500-051-7
  • Holst, Jan Henrik. Einführung in die eskimo-aleutischen Sprachen. Hamburg: Helmut Buske Verlag, 2005.
  • Marsh, Gordon H. The Linguistic Divisions of the Eskimo-Aleut Stock, 1956.
  • Swift, Mary D. Time in Child Inuktitut: A Developmental Study of an Eskimo-Aleut Language. Studi sull'acquisizione linguistica, 24. Berlino: M. de Gruyter, 2004. ISBN 3-11-018120-7

Altri progetti modifica

Collegamenti esterni modifica

Controllo di autoritàThesaurus BNCF 60 · LCCN (ENsh85044819 · GND (DE4600845-7 · J9U (ENHE987007553011605171
  Portale Linguistica: accedi alle voci di Wikipedia che trattano di Linguistica